Het is vroeg in de ochtend; de dauw ligt nog op het land wanneer vader zijn wollen muts over zijn hoofd trekt en zijn bodywarmer over zijn overall dichtknoopt. Het is de laatste keer dat Klaas Bisschop, in de volksmond ‘Kloas’, deze ochtend op zijn oude, trouwe Landini stapt om te gaan rooien. De Prunus Colt moet van het land, een kersenonderstam die wordt gebruikt bij het enten van zoete kersen.

Vandaag helpen de kleinkinderen (een tiental van de 51) en zijn schoonzoon, die dit werk de laatste vijf jaren samen met hem doet. Door de jaren heen hebben alle veertien kinderen, mét hun aanhang, hun steentje bijgedragen: schoffelen en harken met vrienden in de zomervakanties, rooien en sorteren in de winter, en weer planten tegen het voorjaar. Het zijn warme, kostbare herinneringen. Met z’n allen op de grote wagen richting het land. Om tien uur koffie van moeders. Als we niet al te zwart waren, mochten we binnen aan de keukentafel; zo niet, dan werden we naar de schuur verwezen. Vader genoot ervan. Hij was niet streng, en daardoor kon er tijdens het werk veel gelachen worden. Kluiten aarde vlogen soms door de lucht als hij even niet keek, we speelden verstoppertje tussen de rijen boompjes, of we zongen samen het Rouveense volkslied.

Het doet hem pijn dat deze tijd voorbijgaat, want dit is zijn liefste werk. Liever was hij nog wat jaartjes doorgegaan met een kleine hoeveelheid, omdat hij graag buiten is, tussen zijn boompjes. Hij moet iets om handen hebben: een beetje kunnen rommelen met de tractor, die opnieuw een mankement vertoont, sleutelen aan een machine of een klusje oppakken. In de volle schuur is altijd wel iets te doen. Maar het werk wordt te zwaar. Het lopen op het land gaat moeizamer. En met zijn 72 jaren hoeft het ook niet meer, al zou hij zo graag nog even doorgaan.

Vandaag is het echt de laatste keer dat hij gaat rooien. We verrassen hem als kinderen en kleinkinderen met een gezamenlijke lunch, om samen dankbaar terug te blikken. Deze winter sorteert hij voor de laatste keer in de oude schuur, samen met zijn trouwe vriend en hulp Jan Stegeman, die inmiddels 76 jaar is. De houtkachel brandt er dan genoeglijk, en tussen het tellen en meten van de boompjes door wordt er gezellig wat afgekeuveld.

Na deze winter hoopt vader gewoon buiten te kunnen blijven rommelen. Het gras moet worden gemaaid op het koepad, zijn pony heeft dagelijkse een appel en zorg nodig, en al zo’n vijfenveertig jaar verkoopt hij nog steeds aardappelen uit de polder. In de zomer vraagt zijn groentetuin om aandacht. ’s Avonds zingt hij graag psalmen en schrijft hij met liefde: elk kind en elk kleinkind ontvangt een persoonlijk gedicht op zijn of haar verjaardag, en dat zijn er heel wat. Hij doet het wat rustiger aan, na een leven lang werken in het zweet des aanschijns.